CzﾅＰwiek jest istotﾄ uczﾄcﾄ siﾄ - bardziej niﾅｼ inne istoty na Ziemi. Kilka tysiﾄ冂y lat temu wymyﾅ嬪ono instytucjﾄ pod nazwﾄ "SZKOﾅ、", ktﾃｳrej zadaniem byﾅＰ przekazywanie pewnego kwantum wiedzy i umiejﾄ冲noﾅ嫩i, wszystkim spotykajﾄcym siﾄ w niej mﾅＰdym ludziom. Od tej pory edukacja zmienia siﾄ i zmienia. Generalnie moﾅｼna jednak sposoby zdobywania przez mﾅＰdych ludzi, w tzw. wieku szkolnym, wiedzy i umiejﾄ冲noﾅ嫩i, podzieliﾄ na trzy kategorie:
1. Wiedza i umiejﾄ冲noﾅ嫩i zdobywane przypadkowo, przy okazji kontaktﾃｳw z innymi ludﾅｺmi, czytania ksiﾄﾅｼek, oglﾄdania obrazﾃｳw, zdjﾄ卞, filmﾃｳw, rysunkﾃｳw, przebywania w jakimﾅ nowym miejscu lub grupie, prywatnych lub rodzinnych wyjazdﾃｳw, itp.
2. Wiedza i umiejﾄ冲noﾅ嫩i zdobywane programowo w szkole podczas zajﾄ卞 lekcyjnych i innych zajﾄ卞 organizowanych przez pracownikﾃｳw placﾃｳwki, np. kﾃｳﾅ zainteresowaﾅ, imprez szkolnych, projektﾃｳw szkolnych, wyjazdﾃｳw szkolnych, etc.
3. Wiedza i umiejﾄ冲noﾅ嫩i zdobywane programowo w innych miejscach, np. w klubach sportowych, szkoﾅＢch muzycznych, chﾃｳrach, pracowniach plastycznych, domach kultury, parafiach, harcerstwie, organizacjach pozarzﾄdowych, na korepetycjach, itd.
Przez lata tak siﾄ jakoﾅ utarﾅＰ, ﾅｼe polskie szkoﾅＺ wielkﾄ wagﾄ przywiﾄzujﾄ do edukacji formalnej - zazwyczaj lekcyjnej, marginalizujﾄc edukacjﾄ nieformalnﾄ - pozalekcyjnﾄ lub nieszkolnﾄ. W praktyce stosowany jest nastﾄ冪ujﾄcy model ksztaﾅＤenia: wﾅＢdze oﾅ孩iatowe podajﾄ podstawﾄ programowﾄ, nauczyciele i dyrekcje szkﾃｳﾅ wybierajﾄ lub opracowujﾄ programy nauczania, metody pracy oraz materiaﾅＺ pomocnicze, z ktﾃｳrych bﾄ囘ﾄ korzystaﾄ w toku nauki (podrﾄ冂zniki, atlasy, programy komputerowe, ﾄwiczenia, przybory, etc.), rodzice i uczniowie dostosowujﾄ siﾄ do tego, sﾄ jedynie "przedmiotem edukacji". Jeﾅｼeli uczniom lub rodzicom nie odpowiadajﾄ programy nauczania, podrﾄ冂zniki lub metody pracy - co najwyﾅｼej mogﾄ zmieniﾄ szkoﾅて. WpﾅＺw najwaﾅｼniejszych klientﾃｳw szkoﾅＺ - czyli uczniﾃｳw i rodzicﾃｳw - na to, czego i jakimi metodami siﾄ uczﾄ, ciﾄgle jest niestety minimalny. Zapewne jest to jedna z gﾅづｳwnych przyczyn postrzegania polskiej szkoﾅＺ jako instytucji opresyjnej, nieprzyjaznej uczniom, zmuszajcej do nauki - miast zachﾄ冂ania do niej. Takie przeﾅ孩iadczenia szczegﾃｳlnie noszﾄ w sobie mﾅＰdzi ludzie w wieku "burzy i naporu", czyli gimnazjaliﾅ嫩i i licealiﾅ嫩i.
Po co program "klub-net"?
Od trzech lat w piﾄ冲nastu polskich szkoﾅＢch, w ramach miﾄ囘zynarodowego programu KLUB-NET, prﾃｳbuje siﾄ "pogodziﾄ ogieﾅ z wodﾄ", czyli edukacjﾄ formalnﾄ z nieformalnﾄ. Jak doszﾅＰ do rozpoczﾄ冂ia realizacji tego programu oraz jakie cele zaﾅＰﾅｼyli sobie pomysﾅＰdawcy - spytaﾅＦm p. Arkadiusza Brzeziﾅгkiego - koordynatora programu ze strony Polskiej Fundacji Dzieci i MﾅＰdzieﾅｼy w Warszawie:
/.../ Tak naprawdﾄ inicjatywa wyszﾅＢ z niemieckiej Fundacji im. Roberta Boscha. ﾃ努czesny prezes tej organizacji, Ulrich Bopp, zorganizowaﾅ w lipcu 2001 roku spotkanie trzech fundacji zajmujﾄcych siﾄ pracﾄ z mﾅＰdzieﾅｼﾄ (z Polski, Czech i Niemiec), celem rozpoczﾄ冂ia trﾃｳjnarodowej wspﾃｳﾅＱracy. Podczas tego spotkania chcieliﾅ嬶y znaleﾅｺﾄ wspﾃｳlnﾄ pﾅＢszczyznﾄ, ktﾃｳra mogﾅＢby byﾄ dobrym programem dla wszystkich trzech krajﾃｳw. W Stuttgarcie dzieliliﾅ嬶y siﾄ swoimi doﾅ孩iadczeniami z zakresu pracy ze szkoﾅＢmi i mﾅＰdzieﾅｼﾄ. OkazaﾅＰ siﾄ, ﾅｼe w Niemczech od wielu lat przy szkoﾅＢch dziaﾅＢjﾄ kluby uczniowskie. Pomysﾅ siﾄ nam spodobaﾅ i stwierdziliﾅ嬶y, ﾅｼe warto sprﾃｳbowaﾄ podobne kluby zakﾅＢdaﾄ w szkoﾅＢch polskich i czeskich oraz warto zainicjowaﾄ miﾄ囘zynarodowﾄ wspﾃｳﾅＱracﾄ takich klubﾃｳw. Po roku badaﾅ, w 2002, ruszyﾅＢ pierwsza edycja programu, do ktﾃｳrej zaprosiliﾅ嬶y po 5 szkﾃｳﾅ z kaﾅｼdego z trzech krajﾃｳw. W niemieckich klubach uczniowskich dorosﾅＺ opiekun nie jest pracownikiem szkoﾅＺ, nie jest nauczycielem, lecz pracownikiem socjalnym miasta, podlegﾅＺm bezpoﾅ孑ednio burmistrzowi a nie dyrekcji szkoﾅＺ. W Polsce okazaﾅＰ siﾄ to niemoﾅｼliwe lub trudne do przeprowadzenia, ale z biegiem czasu doszliﾅ嬶y do dobrego rozwiﾄzania, ﾅｼe klub uczniowski ma dwﾃｳch opiekunﾃｳw: nauczyciela ze szkoﾅＺ oraz osobﾄ z organizacji pozarzﾄdowej.
I dziﾄ冖i temu organizacja, ktﾃｳra wspﾃｳﾅＱracuje w programie klubﾃｳw uczniowskich - otwiera szkoﾅて na zewnﾄtrz./.../
/.../ W kaﾅｼdej szkole jest takie pomieszczenie jak pokﾃｳj nauczycielski i chcieliﾅ嬶y spowodowaﾄ, aby w szkole byﾅＰ takieﾅｼ pomieszczenie dla uczniﾃｳw, czyli klub uczniowski. ﾅｻeby uczniowie mieli w szkole miejsce, w ktﾃｳrym mogﾄ przed lekcjami, podczas przerw czy po lekcjach spﾄ囘ziﾄ czas. Nie chcieliﾅ嬶y, by byﾅＢ to ﾅ孩ietlica szkolna, ktﾃｳra zazwyczaj w kaﾅｼdej szkole jest. Od poczﾄtku programu waﾅｼne dla nas byﾅＰ, by klub uczniowski byﾅ osobnym pomieszczeniem oraz by spotykaﾅＢ siﾄ w nim grupa uczniﾃｳw inicjujﾄca rﾃｳﾅｼnorodne dziaﾅＢnia. Celem programu KLUB-NET jest bowiem takﾅｼe stworzenie w szkole miejsca do samodzielnego dziaﾅＢnia uczniﾃｳw. Wymiar tego dziaﾅＢnia moﾅｼe byﾄ szkolny, lokalny, ale moﾅｼe takﾅｼe byﾄ miﾄ囘zynarodowy. Dziﾄ冖i realizacji swoich pomysﾅづｳw, uczniowie bﾄ囘ﾄ mogli zbieraﾄ rﾃｳﾅｼnorodne doﾅ孩iadczenia, bﾄ囘ﾄ rozwijaﾄ siﾄ nie tylko uczﾄc siﾄ na lekcjach, ale dziaﾅＢjﾄc w szkole i poza szkoﾅて. Program wprowadza do szoﾅＺ edukacjﾄ nieformalnﾄ. Uczniowie pracujﾄ w grupie, uczﾄ siﾄ komunikowaﾄ (miﾄ囘zy sobﾄ, z instytucjami, w miﾄ囘zynarodowych zespoﾅＢch), uczﾄ siﾄ planowaﾄ swoje dziaﾅＢnia, uczﾄ siﾄ wspﾃｳﾅＱracowaﾄ z dorosﾅＺmi oraz zdobywajﾄ inne umiejﾄ冲noﾅ嫩i przydatne w ﾅｼyciu osobistym, zawodowym i spoﾅＦcznym, a ktﾃｳrych niekoniecznie muszﾄ siﾄ nauczyﾄ w szkole./.../(koniec cytatu)
Dotychczas w Polsce powstaﾅＰ 15 takich klubﾃｳw.
W roku 2002:
- "Bractwo Flanelowej Koszuli" w Zespole Szkﾃｳﾅ SpoﾅＦcznych w KﾅＰdzku,
- "Afera" w Liceum OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcym nr 2 w SﾅＶpsku,
- "Ingenium" w IX Liceum OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcym w Gdaﾅгku,
- "Energi" w Liceum OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcym nr 2 w Ostrowcu ﾅ嗹iﾄ冲okrzyskim,
- "Inferius" w Zespole Szkﾃｳﾅ OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcych w Bystrzycy KﾅＰdzkiej,
W roku 2003:
- "in spe" w Zespole Szkﾃｳﾅ OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcych w Gliwicach,
- "Enigma" w Gimnazjum nr 5 w Raciborzu,
- "Ingenium" w Zespole Szkﾃｳﾅ OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcych w Kartuzach,
- "Warmia-Net" w Zespole Szkﾃｳﾅ OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcych w Nidzicy,
- "Halo" w II Liceum OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcym w Kielcach.
W roku 2004:
- "Multikinomania" w II i IX Liceum OgﾃｳlnoksztaﾅＤﾄcym w Szczecinie,
- "Clublin" w Zespole Szkﾃｳﾅ Ekonomicznych w Lublinie,
- "NoName" w Zespole Szkﾃｳﾅ nr 1 w Lubinie,
- "Aktiva" w Liceum OgﾃｳlnokszytaﾅＤﾄcym w Zawadzkiem,
- "Koda" w Gimnazjum w Kluczach,
w roku 2005 powoﾅＢnych zostanie ostatnich w programie piﾄ卞 klubﾃｳw uczniowskich.
Kaﾅｼdy z klubﾃｳw dziaﾅＢ na mocy porozumienia szkoﾅＺ z partnerskﾄ organizacjﾄ pozarzﾄdowﾄ. Na konto organizacji Polska Fundacja Dzieci i MﾅＰdzieﾅｼy przekazuje pieniﾄdze, przeznaczone na bieﾅｼﾄce funkcjonowanie klubu. SzkoﾅＢ udostﾄ冪nia pomieszczenie na klub. Uczniowie majﾄ swobodny dostﾄ冪 do tego pomieszczenia, czasami - jak np. w Szkole SpoﾅＦcznej w KﾅＰdzku - po prostu majﾄ swoje klucze do pomieszczenia klubowego. Swoje nazwy wﾅＢsne kluby przyjmujﾄ zazwyczaj w drodze gﾅＰsowania. Nazwﾄ tﾄ posﾅＶgujﾄ siﾄ w kontaktach z innymi klubami, z prasﾄ, nauczycielami, samorzﾄdami lokalnymi, itp. Kaﾅｼdy klub ma dostﾄ冪 do interenetu - zazwyczaj w pomieszczeniu klubowym po prostu jest komputer ze staﾅＺm ﾅてczem. CzﾅＰnkowie klubﾃｳw spotykajﾄ siﾄ w nich, aby posiedzieﾄ i pogadaﾄ, od czasu do czasu wymyﾅ嬪ajﾄ rﾃｳﾅｼne projekty do zrealizowania na terenie szkoﾅＺ, osiedla, miejscowoﾅ嫩i, regionu, czasami wﾅてczajﾄ siﾄ w akcje innych organizacji lub szkoﾅＺ.
Co jakiﾅ czas przedstawiciele klubﾃｳw spotykajﾄ siﾄ ze swoimi kolegami z innych miejscowoﾅ嫩i naszgo kraju na ogﾃｳlnopolskim seminarium, a raz do roku odbywa siﾄ spotkanie wszystkich klubﾃｳw z Czech, Niemiec i Polski. Podczas takich seminariﾃｳw mﾅＰdzi ludzie nabywajﾄ wielu umiejﾄ冲noﾅ嫩i z zakresu komunikacji, pracy w grupie, pracy nad projektem, zarzﾄdzania projektem, prezentacji, samodzielnoﾅ嫩i, posﾅＶgiwania siﾄ jﾄ凛ykami obcymi, nawiﾄzywania nowych kontaktﾃｳw i znajomoﾅ嫩i itd. Wiﾄ冖szoﾅ崙 klubﾃｳw uczniowskich wspﾃｳﾅＱracuje z kolegami z klubﾃｳw z innych krajﾃｳw, realizujﾄc wymyﾅ嬪one przez siebie i w miarﾄ dokﾅＢdnie uzgodnione projekty miﾄ囘zynarodowe. Zrealizowano lub w trakcie realizacji jest 25 takich miﾄ囘zynarodowych projektﾃｳw, z czego 14 w Polsce. Warto wymieniﾄ nazwy projektﾃｳw zrealizowanych z udziaﾅＦm polskich szkﾃｳﾅ oraz ich miﾄ囘zynarodowych partnerﾃｳw. Oto one:
01. Binationale Oekologie Wanderung (warsztaty ekologiczne w Masywie ﾅ嗜ieﾅｼnika)
- KﾅＰdzko (PL), Storkow (D), Bystrzyca KﾅＰdzka (PL),
02 Wystawa multimedialna (spotkanie w Tatrach zakoﾅczone multiprezentacjﾄ)
- Racibﾃｳrz (PL), Kartuzy (PL), Germering (D), Cheb (CZ)
03. Butterfly (wydanie dwujﾄ凛ycznej gazety)
- Prostejov (CZ), Ostrowiec ﾅ嗹iﾄ冲okrzyski (PL)
04. In young peoples eyes (biennale i wystawa fotograficzna)
- SﾅＶpsk (PL), Gdaﾅгk (PL), Dresden (D), Uherske Hradiste (CZ)
05. ALF - Aqua Life Free (woda w nauce, sztuce, ﾅ孑odowisku, kulturze i rekreacji)
- KﾅＰdzko (PL), Storkow (D), Moravske Budejovice (CZ), Bystrzyca KﾅＰdzka (PL)
06. Moje miejsce na ziemi (warsztaty i wystawa fotograficzna)
- Gliwice (PL), Sumperk (CZ)
07. The Feast Projekt (trﾃｳjnarodowe ﾅ孩iﾄ冲o - prezentacje tradycji ﾅ孩iﾄtecznych)
- SﾅＶpsk (PL), Uherskie Hradiste (CZ), Dresden (D)
08. Art connects the World (koncert szkolnych zespoﾅづｳw muzycznych)
- Kielce (PL), Hoyeswerda (D), Cottbus (D), Kartuzy (PL)
09. Wystawa multimedialna 2 (spotkanie na Kaszubach zakoﾅczone multiprezentacjﾄ)
- Racibﾃｳrz (PL), Kartuzy (PL), Germering (D), Cheb (CZ)
10. Gazeta i wystawa fotograficzna (warsztaty fotograficzne zakoﾅczone gazetﾄ)
- Nidzica (PL), Moravske Budejovice (CZ)
11. Wystawa multimedialna 3 (spotkanie w Czechach zakoﾅczone multiprezentacjﾄ)
- Racibﾃｳrz (PL), Kartuzy (PL), Germering (D), Cheb (CZ)
12. Wystawa multimedialna 4 (spotkanie w Niemczech zakoﾅczone multiprezentacjﾄ)
- Racibﾃｳrz (PL), Kartuzy (PL), Germering (D), Cheb (CZ)
13. PMM Polish Movie Mission (nagranie filmu na temat twﾃｳrczoﾅ嫩i mﾅＰdych ludzi)
- Szczecin (PL), Kralup n. WeﾅＵawﾄ (CZ)
14. FotoMuSet (przygotowanie wystawy fotograficznej o swoich regionach)
- Lublin (PL), Pisek (CZ), Frankfurt n. Odrﾄ (D).
Jak dotychczasowe efekty programu ocenia koordynator polskiej czﾄ卩嫩i programu p. Arkadiusz Brzeziﾅгki?
/.../ PowstaﾅＰ 15 klubﾃｳw uczniowskich, jest 15 pomieszczeﾅ w szkole. Na pewno szkoﾅＺ wspﾃｳﾅＱracujﾄ z klubami i organizacjami pozarzﾄdowymi w ramach tego programu lepiej lub gorzej. Ale na pewno w wiﾄ冖szoﾅ嫩i placﾃｳwek objﾄ冲ych programem powstaﾅＰ przekonanie, ﾅｼe coﾅ takiego jak klub uczniowski jest potrzebne na terenie szkoﾅＺ./.../ Ciﾄgle jeszcze wielu nauczycieli nie akceptuje pewnej niezaleﾅｼnoﾅ嫩i klubﾃｳw uczniowskich, ktﾃｳre z jednej strony sﾄ w szkole, ale z drugiej strony sﾄ poza szkoﾅて. /.../ Pewnym problemem jest to, ﾅｼe uczeﾅ chodzi go gimnazjum lub liceum tylko trzy lata, z czego dziaﾅＢ w klubie zazwyczaj rok - pﾃｳﾅＵora. Dla nas waﾅｼne jest, by w klubie aktywni byli ludzie z rﾃｳﾅｼnych rocznikﾃｳw, aby przekazywanie wiedzy i aktywnoﾅ嫩i odbywaﾅＰ siﾄ pﾅＺnnie, aby odejﾅ嫩ie najstarszej grupy nie powodowaﾅＰ zastoju i przerwy w aktywnoﾅ嫩i klubu. W wielu klubach udaﾅＰ siﾄ stworzyﾄ atmosferﾄ realizacji swoich zainteresowaﾅ i pasji twﾃｳrczych. /.../ Zaleﾅｼy nam na wiﾄ冖szym wﾅてczeniu dyrektorﾃｳw szkﾃｳﾅ w ideﾄ klubﾃｳw uczniowskich, aby mieli wiﾄ冖sze zrozumienie dla dziaﾅＢﾅ tam podejmowanych, aby siﾄ nie obawiali edukacji nieformalnej. Wiele szkﾃｳﾅ juﾅｼ doceniﾅＰ rolﾄ programu KLUB-NET w zdobywaniu nowych umiejﾄ冲nioﾅ嫩i przez uczniﾃｳw i w wielu folderach szkolnych lub informatorach dla przyszﾅＺch uczniﾃｳw szkoﾅＺ, pojawiajﾄ siﾄ informacje o tym, ﾅｼe w szkole dziaﾅＢ klub uczniowski oraz czym siﾄ on zajmuje. Wiele szkﾃｳﾅ takﾅｼe w prasie lokalnej prezentuje projekty, ktﾃｳre realizujﾄ kluby uczniowskie z ich szkoﾅＺ. Natomiast raczej nie ma ze strony dyrekcji wiﾄ冖szej pomocy w pracy klubﾃｳw./.../ Jeﾅｼeli chodzi o nauczycieli, to mogﾄ powiedzieﾄ o trzech postawach: jest grupa nauczycieli wspierajﾄca samodzielnoﾅ崙 mﾅＰdzieﾅｼy, pomagajﾄca w realizacji projektﾃｳw (znam takich 5-6 nauczycieli), inna grupa to nauczyciele nie interesujﾄcy siﾄ klubem i tym, co siﾄ w nim dzieje, ale jest teﾅｼ trzecia grupa nauczycieli, nie bardzo rozumiejﾄca ideﾄ istnienia klubu, przeszkadzajﾄca uczniom w realizacji projektﾃｳw, utrudniajﾄca wyjazdy na seminaria krajowe lub miﾄ囘zynarodwe, robiﾄca trudnoﾅ嫩i w nadrabianiu zalegﾅＰﾅ嫩i powstaﾅＺch po seminariach lub projektach. Podsumowujﾄc: atmosfera do dziaﾅＢnia klubﾃｳw uczniowskich w szkoﾅＢch jest w miarﾄ dobra, natomiast waﾅｼniejszﾄ rolﾄ musi odgrywaﾄ w klubie osoba dorosﾅＢ, ktﾃｳra z jednej strony zapewni ciﾄgﾅＰﾅ崙 dziaﾅＢnia klubu, a z drugiej strony bﾄ囘zie wspieraﾄ mﾅＰdzieﾅｼ w kontaktach z dorosﾅＺmi: innymi nauczycielami, dyrektorem szkoﾅＺ, wﾅＢdzami lokalnymi, itd. /.../
/.../ Z punktu widzenia dydaktycznego warto zauwaﾅｼyﾄ jednﾄ sprawﾄ. Otﾃｳﾅｼ odwiedzjﾄc szkoﾅＺ czﾄ冱to pytam siﾄ uczniﾃｳw dziaﾅＢjﾄcych w klubach, czy ich aktywnoﾅ崙 ma jakieﾅ przeﾅＰﾅｼenie na oceny, czy ich stopnie siﾄ poprawiﾅＺ lub pogorszyﾅＺ? Zazwyczaj dziaﾅＢnie w klubie uczniowskim nie ma wpﾅＺwu na oceny z przedmiotﾃｳw szkolnych. Ale z punktu widzenia edukacji nieformalnej, mﾅＰdzi ludzie uczﾄ siﾄ zupeﾅＯie innych rzeczy, niﾅｼ podczas lekcji. Pracujﾄc w grupie otwartej, ponoszﾄc odpowiedzialnoﾅ崙 za swoje pomysﾅＺ, kontaktujﾄc siﾄ z kolegami z innych miast i paﾅгtw - uczﾄ siﾄ komunikacji, samodzielnoﾅ嫩i, odpowiedzialnoﾅ嫩i, organizacji czasu, pokonywania tremy i strachu, pracy w grupie, prezentacji, dyskusji - i to jest bardzo waﾅｼne i potrzebne./.../ (koniec sytatu)
Program "klub-net" a uczniowie?
Warto podsumowaﾄ dotychczasowy wpﾅＺw miﾄ囘zynarodwego programu klubﾃｳw uczniowskich na uczniﾃｳw, nauczycieli, szkoﾅＺ oraz organizacje pozarzﾄdowe, biorﾄce w nim bezpoﾅ孑edni udziaﾅ.
Uczestnicy programu, a wiﾄ冂 uczniowie gimnazjﾃｳw oraz liceﾃｳw, opiekunowie klubﾃｳw (nauczyciele i przedstawiciele bratnich organizacji pozarzﾄdowych), jak rﾃｳwnieﾅｼ dyrekcje szkﾃｳﾅ posiedli bardzo waﾅｼnﾄ kompetencjﾄ: nauczyli siﾄ wymyﾅ嬪aﾄ, pisaﾄ, zdobywaﾄ ﾅ孑odki i zarzﾄdzaﾄ projektami, w tym takﾅｼe projektami miﾄ囘zynarodowymi. To bardzo istotna umiejﾄ冲noﾅ崙 we wspﾃｳﾅＤzesnym ﾅ孩iecie, w ktﾃｳrym, aby uzyskaﾄ kredyt na rozwﾃｳj firmy trzeba po prostu umieﾄ napisaﾄ projekt rozwoju firmy, zwany biznes-planem. Zdobywane w ten sposﾃｳb doﾅ孩iadczenia uczniowie wykorzystajﾄ z powodzeniem w dalszej swojej karierze zawodowej i spoﾅＦcznej, natomiast nauczyciele, dyrekcje szkﾃｳﾅ oraz przedstawiciele organizacji pozarzﾄdowych w swojej bieﾅｼﾄcej pracy oraz aplikujﾄc o ﾅ孑odki finansowe na inne projekty.
Program ma charakter trﾃｳjnarodowy, uczestnicy niejako przy okazji dowiadujﾄ siﾄ bardzo duﾅｼo o historii i dniu dzisiejszym, problemach i sukcesach, geografii i gospodarce, kulturze i tradycji, obyczajach, edukacji i innych sferach Polski, Niemiec i Czech. Jest to wiedza "ﾅｼywa", bo dotyczy konkretnych osﾃｳb i sytuacji, zdobywana jest przy okazji odwiedzania tych krajﾃｳw, rozmﾃｳw z rﾃｳwieﾅ嬾ikami i dorosﾅＺmi, podczas przygotowywania miﾄ囘zynarodowych projektﾃｳw lub po prostu w ramach trﾃｳjnarodowych wspﾃｳlnie spﾄ囘zanych wieczorﾃｳw. Pracujﾄc nad konkretnym projektem lub problemem, mﾅＰdzi Polacy, Niemcy i Czesi oraz ich opiekunowie weryfikujﾄ panujﾄce w ich krajach stereotypy o sﾄsiednich narodach, lepiej poznajﾄ siﾄ wzajemnie, stajﾄc siﾄ pozytywnymi reprezentantami-ambasadorami swoich krajﾃｳw. Wiﾄ冖szoﾅ崙 Niemcﾃｳw i Czechﾃｳw (takﾅｼe dorosﾅＺch) pierwszy raz w ﾅｼyciu przyjechaﾅＰ do Polski wﾅＢﾅ嬾ie na spotkania seminaryjne lub przy okazji realizacji miﾄ囘zynarodowego projektu w ramach programu klub-net. Zdecydowana wiﾄ冖szoﾅ崙 klubowiczﾃｳw nadal utrzymuje kontakty e-mailowe i sms-owe ze swoimi rﾃｳwieﾅ嬾ikami z innych krajﾃｳw, 1/6 mﾅＰdzieﾅｼy odwiedza siﾄ takﾅｼe prywatnie, np. podczas wakacji lub ferii.
Praca w zespole nie jest ani ﾅＢtwa, ani oszaﾅＢmiajﾄca. MﾅＰdzi ludzie przygotowujﾄc lokalne, szkolne lub miﾄ囘zynarodwe projekty uczﾄ siﾄ pracy w grupie niejako "w praktycznym dziaﾅＢniu". Tysiﾄce uzgodnieﾅ, dochodzenie do kompromisu, argumentowanie i przekonywanie do swojego stanowiska, dzielenie obowiﾄzkﾃｳw i zadaﾅ, terminowoﾅ崙, solidnoﾅ崙, "mierzenie zamiarﾃｳw na siﾅＺ", elastycznoﾅ崙, branie pod uwagﾄ nawykﾃｳw i obyczajﾃｳw innych ludzi, kontakty z dorosﾅＺmi, kontakty z instytucjami i firmami - to tylko niektﾃｳre umiejﾄ冲noﾅ嫩i ﾄwiczone przy okazji pracy w zespole, przygotowujﾄcym jakiﾅ projekt. Nie da siﾄ ukryﾄ, ﾅｼe sﾄ to umiejﾄ冲noﾅ嫩i bardzo, bardzo przydatne w ﾅｼyciu kaﾅｼdego dorosﾅＦgo czﾅＰwieka, a niestety niezmiernie rzadko ﾄwiczone na lekcjach szkolnych. W ocenie wszystkich instytucji badajﾄcych zaleﾅｼnoﾅ崙 miﾄ囘zy wyksztaﾅＤeniem a aktywnoﾅ嫩iﾄ na rynku pracy - to wﾅＢﾅ嬾ie dobrze wyﾄwiczona umiejﾄ冲noﾅ崙 wspﾃｳﾅＥziaﾅＢnia w grupie jest we wspﾃｳﾅＤzesnym ﾅ孩iecie gospodarczym najbardziej poﾅｼﾄdanﾄ cechﾄ pracownika i wﾅＢﾅ嫩iciela.
Projekty lokalne i miﾄ囘zynarodowe realizowane przez kluby uczniowskie, obejmujﾄ bardzo rﾃｳﾅｼne dziedziny wiedzy i umiejﾄ冲noﾅ嫩i. Wiele jest projektﾃｳw artystycznych, podczas ktﾃｳrych uczestnicy poznajﾄ i doskonalﾄ rﾃｳﾅｼnorodne techniki plastyczne, fotograficzne, filmowe, muzyczne, taneczne, pisarskie i pokrewne. Spora grupa to projekty ekologiczno-turystyczne, podczas ktﾃｳrych mﾅＰdzieﾅｼ poszerza swojﾄ wiedzﾄ i umiejﾄ冲noﾅ嫩i terenowe, botaniczne, ekologiczne, zoologiczne, krajoznawcze, z zakresu architektury, historii sztuki, historii. Pewna grupa projektﾃｳw ma charakter etnograficzny i regionalny, dziﾄ冖i czemu ich uczestnicy zgﾅて冀iajﾄ wiedzﾄ i nabywajﾄ umiejﾄ冲noﾅ嫩i wﾅＢﾅ嫩iwe dla tych dyscyplin naukowych. Przygotowywanie materiaﾅづｳw, ich opracowywanie, wymiana poglﾄdﾃｳw i wiedzy miﾄ囘zy uczestnikami projektﾃｳw, praca, ﾄwiczenia, prﾃｳby, itd. itp. - to wszystko podnosi ogﾃｳlnﾄ wiedzﾄ uczestniczﾄcych w programie uczniﾃｳw, a takﾅｼe rozwija szereg umiejﾄ冲noﾅ嫩i specyficznych i trudnych do wyﾄwiczenia na klasycznych lekcjach szkolnych. Osoby biorﾄce udziaﾅ w projektach po prostu wiﾄ冂ej wiedzﾄ i lepiej potrafiﾄ w dziedzinie, ktﾃｳrﾄ siﾄ tak dﾅＶgo zajmowali. Przy okazji ksztaﾅＤona jest takﾅｼe umiejﾄ冲noﾅ崙 docierania do wiedzy, do rﾃｳﾅｼnorodnych ﾅｺrﾃｳdeﾅ informacji, za pomocﾄ rﾃｳﾅｼnorodnych technik i noﾅ嬾ikﾃｳw.
Aby projekt mﾃｳgﾅ zostaﾄ zrealizowany, potrzebna jest dobra komunikacja: w grupie, miﾄ囘zy grupami, miﾄ囘zy krajami, miﾄ囘zy pracownikami szkoﾅＺ a klubowiczami, miﾄ囘zy pracownikami partnerskiej organizacji pozarzﾄdowej a klubowiczami oraz miﾄ囘zy rﾃｳﾅｼnorodnymi instytucjami i firmami a koordynatorami projektﾃｳw. Nazwa "klub-net" sugeruje, ﾅｼe kluby uczniowskie tworzﾄ pewnﾄ wirtualnﾄ sieﾄ, w ktﾃｳrej ﾅＢtwiej siﾄ porozumieﾄ, niﾅｼ bez tej sieci. Uczniowie, dziﾄ冖i kontaktom internetowym, e-mailowym, sms-owym, telefonicznym, faxowym, listowym, osobistym - ﾄwiczﾄ posﾅＶgiwanie siﾄ jﾄ凛ykami obcymi (angielskim, niemieckim, czeskim, polskim), ﾄwiczﾄ posﾅＶgiwanie siﾄ rﾃｳﾅｼnorodnymi urzﾄdzeniami techniki telekomunikacyjnej, ﾄwiczﾄ precyzyjne wyraﾅｼanie myﾅ嬪i, uczuﾄ, potrzeb, oczekiwaﾅ, ustaleﾅ, itd. itp. Podczas klasycznych lekcji szkolnych jﾄ凛yk obcy ﾄwiczony jest "teoretycznie" - podczas pracy nad projektami, w ramach seminariﾃｳw i projektﾃｳw miﾄ囘zynarodwych - jﾄ凛yk obcy ﾄwiczony jest praktycznie. Uczniowie bardzo czﾄ冱to i spontanicznie przeﾅＢmujﾄ wewnﾄ冲rzne opory przed posﾅＶgiwaniem siﾄ innym jﾄ凛ykiem niﾅｼ ojczystym, dostrzegajﾄ ogromnﾄ potrzebﾄ doskonalenia posﾅＶgiwania siﾄ obcym jﾄ凛ykiem, doceniajﾄ wspﾃｳlnotﾄ jﾄ凛ykowﾄ SﾅＰwian oraz podobieﾅгtwa miﾄ囘zy jﾄ凛ykami polskim, czeskim, niemieckim i angielskim. Zawsze spotkania miﾄ囘zynarodowe sﾄ czterojﾄ凛yczne. Okazuje siﾄ przy okazji, ﾅｼe wiele sﾅづｳw polskich jest atrakcyjna i ﾅＢtwiejsza do stosowania w miﾄ囘zynarodowym gremium, niﾅｼ sﾅＰwa z innych jﾄ凛ykﾃｳw. Podobnie wiele sﾅづｳw czeskich i niemieckich znajduje swoje staﾅＦ miejsce w "europejskim" lingwistycznym gremium. Podczas miﾄ囘zynarodowych seminariﾃｳw i projektﾃｳw nastﾄ冪uje coﾅ w rodzaju wzajemnego przyﾅ孅ieszonego uczenia siﾄ sﾅづｳw w czterech jﾄ凛ykach. Jest to sytuacja dydaktyczna nie do powtﾃｳrzenia na tradycyjnych zajﾄ冂iach lekcyjnych.
Program "klub-net" a szkoﾅＺ?
Oczywiﾅ嫩ie kaﾅｼda szkoﾅＢ jest inna i powstanie klubu uczniowskiego w kaﾅｼdej placﾃｳwce spowodowaﾅＰ inne zmiany. Krﾃｳtki czas dziaﾅＢnia klubﾃｳw w szkoﾅＢch (najstarsze funkcjonujﾄ dopiero trzy lata) teﾅｼ nie pozwala na pogﾅて冀ionﾄ analizﾄ, moﾅｼna jednak pokusiﾄ siﾄ o wyakcentowanie najbardziej zauwaﾅｼalnych i wspﾃｳlnych dla wiﾄ冖szoﾅ嫩i miejscowoﾅ嫩i zmian.
Po pierwsze w kaﾅｼdej z piﾄ冲nastu szkﾃｳﾅ jest pomieszczenie pod nazwﾄ "klub uczniowski" i w wiﾄ冖szoﾅ嫩i przypadkﾃｳw rzeczywiﾅ嫩ie uczniowie w nim "rzﾄdzﾄ". Do sytuacji idealnej, (patrz wypowiedﾅｺ Arkadiusza Brzeziﾅгkiego z PFDiM) jest jeszcze daleko, ale w ﾅ孩iadomoﾅ嫩i uczniﾃｳw, dyrekcji szkﾃｳﾅ i nauczycieli istnieje przestrzeﾅ dla samodzielnego spotykania siﾄ uczniﾃｳw. Posiadajﾄc wﾅＢsny "kﾄt" mﾅＰdzieﾅｼ uczy siﾄ dbaﾅＰﾅ嫩i o pomieszczenie i mienie w nim znajdujﾄce, wzbogaca klub w meble, sprzﾄ冲y, materiaﾅＺ, etc. Klubowicze zazwyczaj majﾄ teﾅｼ ﾅＢtwy dostﾄ冪 do interentu.
Po drugie wszystkie szkoﾅＺ uczestniczyﾅＺ juﾅｼ w kilku spotkaniach seminaryjnych (krajowych i miﾄ囘zynarodowych) a wiﾄ冖szoﾅ崙 takﾅｼe wspﾃｳﾅＳealizowaﾅＢ projekty miﾄ囘zynarodowe. Kontakty takie powodujﾄ wiﾄ冖szﾄ otwartoﾅ崙 kadry pedagogicznej na aktywne metody pracy, na stosowanie metody projektu jako rﾃｳwnoprawnej z tradycyjnymi metodami. W niektﾃｳrych szkoﾅＢch (np. w Zespole Szkﾃｳﾅ SpoﾅＦcznych w KﾅＰdzku) praca metodﾄ projektu jest takﾅｼe czﾄ冱to stosowana podczas innych zajﾄ卞 dydaktycznych i pozadydaktycznych.
Po trzecie szkoﾅＺ i kluby coraz ﾅ嬶ielej i szerzej wspﾃｳﾅＱracujﾄ z partnerskimi organizacjami pozarzﾄdowymi, co takﾅｼe wspomaga otwieranie siﾄ szkﾃｳﾅ na aktywnoﾅ崙 pozalekcyjnﾄ. DziaﾅＢnie "obcego organizmu" - czyli organizacji pozarzﾄdowej - na terenie placﾃｳwki oﾅ孩iatowej, przestaje byﾄ postrzegane jako zagroﾅｼenie lub "wtrﾄcanie siﾄ". Sﾄ sytuacje, ﾅｼe szkoﾅＺ biorﾄce udziaﾅ w programie "klub-net" wrﾄ冂z poszukujﾄ innych partnerﾃｳw, by wspﾃｳﾅＰrganizaowaﾄ z nimi inne przedsiﾄ冽ziﾄ冂ia.
Po czwarte aktywnoﾅ崙 klubowiczﾃｳw promieniuje takﾅｼe na ogﾃｳlnﾄ aktywnoﾅ崙 w szkole, dziﾄ冖i czemu mﾅＰdzieﾅｼ podejmuje inne niﾅｼ dotychczas dziaﾅＢnia na terenie placﾃｳwki i wokﾃｳﾅ niej. Moﾅｼe jeszcze za wczeﾅ嬾ie na mﾃｳwienie o "modzie na aktywnoﾅ崙" wﾅ孑ﾃｳd mﾅＰdzieﾅｼy skupionej w programie klub-net, ale na pewno moﾅｼna zauwaﾅｼyﾄ spore oﾅｼywienie w tym wzglﾄ囘zie.
Po piﾄte rady pedagogiczne i dyrekcje wiﾄ冖szoﾅ嫩i szkﾃｳﾅ biorﾄcych udziaﾅ w programie zauwaﾅｼyﾅＺ, ﾅｼe dobrze dziaﾅＢjﾄcy i aktywny klub uczniowski moﾅｼe byﾄ magnesem dla uczniﾃｳw do klas pierwszych, co w sytuacji niﾅｼu demogarficznego, nie jest bez znaczenia. Wiele szkﾃｳﾅ w swoich rekalmach i ofertach "chwali siﾄ" posiadaniem klubu uczniowskiego. Zdarzajﾄ siﾄ teﾅｼ sytuacje, ﾅｼe uczniowie kontynuujﾄ naukﾄ w jakiejﾅ szkole wﾅＢﾅ嬾ie dlatego, ﾅｼe sﾅＺszeli o atrakcyjnych projektach i akcjach podejmowanych przez tamtejszy "klub-net".
Po szﾃｳste klubowicze uczﾄ siﾄ rozmawiaﾄ z dyrekcjﾄ szkoﾅＺ, nauczycielami i innymi organami szkoﾅＺ w rﾃｳﾅｼnych sprawach, w kontekﾅ嫩ie sytuacji i przedsiﾄ冽ziﾄ卞 na jej terenie i poza niﾄ. MﾅＰdzieﾅｼ zdobywa doﾅ孩iadczenie w prezentacji i obronie swojego stanowiska przed dorosﾅＺmi pracownikami szkoﾅＺ oraz czﾄ冱to proponuje swoje wﾅＢsne (moﾅｼe ciekawsze?) rozwiﾄzania wielu bieﾅｼﾄcych kwestii, upodmiotawiajﾄc przedstawicielswo uczniowskie.
Po siﾃｳdme dziﾄ冖i seminariom krajowym i miﾄ囘zynarodowym nawiﾄzaﾅＺ siﾄ osobiste kontakty miﾄ囘zy opiekunami klubﾃｳw uczniowskich, co coraz czﾄ卩嫩iej owocuje dalszﾄ wspﾃｳﾅＱracﾄ miﾄ囘zy szkoﾅＢmi i nauczycielami o podobnych zainteresowaniach. Takie kontakty uﾅＢtwiajﾄ teﾅｼ organizowanie wycieczek lub zielonych szkﾃｳﾅ w regionach, gdzie dziaﾅＢjﾄ kluby.
Po ﾃｳsme - choﾄ nie najmniej waﾅｼne - kluby uczniowskie dziaﾅＢjﾄ w oparciu o samodzielne finanse, co w ogﾃｳlnym niedoinwestowaniu polskich szkﾃｳﾅ jest nie do przecenienia. Bieﾅｼﾄca dziaﾅＢlnoﾅ崙 klubu uczniowskiego oraz wszelkie miﾄ囘zynarodowe projekty majﾄ wystarczajﾄce zabezpieczenie finansowe, co stwarza komfortowﾄ sytuacjﾄ - jak na realia polskiej oﾅ孩iaty. Dziﾄ冖i tym finansom uczniowie "marzﾄ ﾅ嬶ielej", opiekunowie klubﾃｳw nie zamieniajﾄ siﾄ w "proszﾄcych o ﾅＢskﾄ", a dobre pomysﾅＺ mﾅＰdzieﾅｼy znajdujﾄ pomyﾅ嬪ny finaﾅ.
Poszukiwacze modelu...
Wiele osﾃｳb pracujﾄcych z mﾅＰdzieﾅｼﾄ poszukuje nowego modelu edukacji, w ktﾃｳrym mﾅＰdzi ludzie mieliby zapewniony odpowiedni poziom wiedzy i umiejﾄ冲noﾅ嫩i "niezbﾄ囘nych wyksztaﾅＤonemu Europejczykowi" oraz jak najszersze moﾅｼliwoﾅ嫩i samorozwoju, jak najmniej sterowanego, jak najmocniej uaktywniajﾄcego... Wydaje siﾄ, ﾅｼe prﾄ卩ｼnie dziaﾅＢjﾄcy klub uczniowski w szkole gimnazjalnej lub ponadgimnazjalnej jest modelem godnym popularyzacji. Oczywiﾅ嫩ie istnieje w nas - nauczycielach - pokusa do kontrolowania wszystkiego i wszystkich, ale zaproszenie do wspﾃｳﾅＱracy organizacji pozarzﾄdowej, ktﾃｳra prowadzi taki klub w budynku szkolnym, nie wykracza poza zdroworozsﾄdkowe obyczaje oﾅ孩iatowe, a daje nastolatkom "przestrzeﾅ edukacji nieformalnej", tak waﾅｼnej na tym etapie rozwoju. Moim zdaniem wspﾃｳﾅＤzesna polska szkoﾅＢ albo otworzy siﾄ na szerokﾄ dziaﾅＢlnoﾅ崙 organizacji pozarzﾄdowych, oferujﾄc edukacjﾄ nieformalnﾄ, albo bﾄ囘zie ﾅ孩ieciﾅＢ pustkami. Przy czym ten drugi wariant nie jest korzystny ani z punktu widzenia finansﾃｳw samorzﾄdﾃｳw lokalnych, ani z punktu widzenia nauczycieli i szkoﾅＺ (coraz czﾄ卩嫩iej niestety postrzeganych jako zﾅＰ konieczne), ani z punktu widzenia rozwoju uczniﾃｳw.
Na zakoﾅczenie przywoﾅＢjmy ponownie sﾅＰwa p. Arkadiusza Brzeziﾅгkiego - koordynatora programu "klub-net" na Polskﾄ:
/.../ Moim marzeniem jest, by w szkoﾅＢch, w ktﾃｳrych funkcjonujﾄ kluby uczniowskie, edukacja nieformalna uzupeﾅＯiaﾅＢ edukacjﾄ formalnﾄ, by nie powstawaﾅＺ konflikty na linii: nauczyciele (lekcje i zajﾄ冂ia obowiﾄzkowe) - uczniowie (projekty klubowe). Ze ﾅ孩iatowych doﾅ孩iadczeﾅ wynika, ﾅｼe da siﾄ pogodziﾄ w jednym budynku, w jednym miejscu te dwa rodzaje edukacji. Naszym marzeniem jest to, by rzeczywiﾅ嫩ie szkoﾅＺ byﾅＺ miejscem wspﾃｳﾅＸystﾄ冪owania edukacji formalnej i nieformalnej oraz by te dwa rodzaje edukacji siﾄ uzupeﾅＯiaﾅＺ. Zdajemy sobie jednak sprawﾄ z tego, ﾅｼe jest to proces, ktﾃｳry potrwa zapewne jeszcze kilka lat, zanim wymyﾅ嬪ony przez nas model zostanie dopracowany./.../
/.../ Bardzo nam zaleﾅｼy na tym, aby atmosfera w klubach uczniowskich bardzo maﾅＰ przypominaﾅＢ szkoﾅて, aby uczniowie - kiedy zechcﾄ byﾄ aktywni - po prostu mieli takie swoje miejsce w szkolnym budynku, w ktﾃｳrym byﾄ mogﾄ aktywni./.../
/.../ Plany sﾄ takie, ﾅｼe we wrzeﾅ嬾iu 2005 roku rozpoczynamy kolejna trzyletniﾄ edycjﾄ programu (do 2008 roku), przyjmujﾄc po 5 ostatnich klubﾃｳw z Polski, Czech i Niemiec. Pﾃｳﾅｺniej chcemy skupiﾄ siﾄ na realizacji projektﾃｳw lokalnych i miﾄ囘zynarodowych. Sﾄ takﾅｼe dalekosiﾄ卩ｼne plany, ktﾃｳre dotyczﾄ programu do 2012 roku. Jednym z rozwaﾅｼanych wariantﾃｳw jest rozszerzenie programu o nowe kraje - najczﾄ卩嫩iej siﾄ mﾃｳwi o SﾅＰwacji i Wﾄ冏rzech. Chcemy takﾅｼe dopracowaﾄ istniejﾄcy model klubﾃｳw uczniowskich, aby mﾃｳgﾅ on znaleﾅｺﾄ zastosowanie nie tylko w szkoﾅＢch, biorﾄcych udziaﾅ w programie "klub-net", ale ﾅｼeby on na tyle zainteresowaﾅ nauczycieli, dyrekcje szkﾃｳﾅ, rodzicﾃｳw, samorzﾄdy lokalne, wﾅＢdze oﾅ孩iatowe, aby takie kluby powstawaﾅＺ w wielu szkoﾅＢch. Dopracowujﾄc model chcemy pamiﾄ冲aﾄ teﾅｼ o tych uczniach, ktﾃｳrzy koﾅczﾄ szkoﾅＺ, o absolwentach szkﾃｳﾅ, ktﾃｳrzy idﾄ na studia lub do pracy. Dobrze by byﾅＰ, aby powstaﾅＰ coﾅ w rodzaju "grupy alumnﾃｳw klubu-net", umoﾅｼliwiajﾄcej tej grupie wspﾃｳﾅＱracﾄ regionalnﾄ i miﾄ囘zynarodowﾄ./.../
Autor: Janusz Laska.
|
PROJEKTY / KLUB-NET
SPOTKANIA Z POLSKﾄ nr 35
Maria Dzierﾅｼyﾅгka - UMYKAJﾄ MI CHWILE
SPOTKANIA Z POLSKﾄ - NETik nr 34
Doroty Wﾄ冏rzyn - Jak najdyskretniej oswoiﾄ ﾅ嬶ierﾄ. ﾅｻycie i poezja Anny Zelenay
BogusﾅＢw Michnik - Wiersze ostatnie o Matce
Kluby uczniowskie
